Verdieping op intervisie
Oefenen en verdiepen met intervisievormen voor yogadocenten en praktische tips voor je eigen intervisiegroep. Driedaagse najaar 2024.
Lees verder...Romanie Graumans
Coördinator yogabasisjaar, de docentenopleidingen en bijscholingen in Schiedam, docent Hatha yoga
Lees verder...Loes van der Mee
Gestalttherapeut (MSc.) en docent Stilzitten & meditatie aan de docentenopleiding en diverse bijscholingen
Lees verder...Aad Verboom
Dr. Indiase Talen en Culturen en docent filosofie bij de docentenopleiding
Lees verder...Magda Samson
Docent Opleiding Yoga & Dans
Lees verder...Iekelien Buurman
Samsara Oost-Nederland en docent Hatha yoga
Lees verder...Femke van ’t Hof
Docent bijscholing Savasana
Lees verder...Praten over je vak
Mariëlle Cuijpers en Manon van Middelkoop interviewen elkaar over de kracht van intervisie
Lees verder...Congres Yoga en non-dualiteit: Ontspannen zijn
Op het Samsara Yoga Congres, dat op 5 november 2017 in congrescentrumKontakt der Kontinenten werd gehouden, was het thema Yoga en non-dualiteit. Het programma was vooral ervaringsgericht met workshops waarbij ontspanning en een gevoel van heelheid werden geoefend door middel van diverse begeleide meditaties.
De organisatoren Romanie Noordegraaf en Femke Hol zijn erin geslaagd een mooie delegatie sprekers en workshopleiders uit te nodigen voor deze uitverkochte dag.
Hoofdspreker was Jacques Lewensztain, een van de grootste advaita leraren in Nederland op dit moment.
Marjo Vredenbregt en Paul Wiewel gaven een ervaringsgericht workshop yoga en non-dualiteit, leidend naar openheid en heelheid. Loes van der Mee, al jarenlang verbonden aan de Samsara Yoga Docentenopleiding, gaf een workshop in de kunst van het ontspannen middels meditaties en ervaringsgerichte oefeningen.
Isolde Zandee liet de deelnemers ervaren hoe je kan ontspannen tijdens inspanning.
Tenslotte was Olette Luitwieler uitgenodigd, een onbekende in yogaland, maar auteur van het non-duale boek ‘Levensdroom. De grap van het ik’ dat uitkwam bij Uitgeverij Samsara. Olette Luitwieler gaf een workshop over wat je bent versus wat je ervaart.
Voor yogadocenten was de dag erkend door de Vereniging Yogadocenten Nederland met vijf bijscholingspunten.
Lees verder...Brochure
Bekijk onze brochure over de yoga docentenopleiding
Lees verder...Starten met de docentenopleiding 2019?
Geïnteresseerd in de opleiding? Maak een afspraak voor een persoonlijke kennismaking.
Lees verder...Pranayama en ouderen; de Kapalabathi
Deel 1 uit serie artikelen over Anatomie en Yoga van Danielle Bersma
Lees verder...Het openen van de wervelkolom bij de Trikonasana
Deel 2 uit serie artikelen over Anatomie en Yoga van Danielle Bersma
Omgaan met pijn
Deel 3 uit serie artikelen over Anatomie en Yoga van Danielle Bersma
Lees verder...Pijn zit in het brein
Deel 4 uit serie artikelen over Anatomie en Yoga van Danielle Bersma mmv Loes van der Mee
Lees verder...De Mula Bandha en de prostaat
Deel 5 uit serie artikelen over Anatomie en Yoga van Danielle Bersma
Lees verder...Helend effect van Navraag
Deel 6 uit serie artikelen over Anatomie en Yoga van Danielle Bersma en Mariëlle Cuijpers
Lees verder...De knie: een kwetsbaar gewricht
Deel 7 uit serie artikelen over Anatomie en Yoga van Danielle Bersma
Lees verder...Landkaart en beeldmerk Samsara yogadocenten
Heb jij een diploma van Samsara Yoga Docentenopleiding? Meld je dan aan voor de digitale landkaart en het beeldmerk
Lees verder...Samsara steunt Partnership Foundation
Door een veilig thuis en onderwijs krijgen straatmeisjes in India een eerlijke kans. Lees de nieuwsbrief van juni 2019.
Lees verder...Marjo Vredenbregt
Docent Hatha yoga & energie en pranayama
Lees verder...Studiegids Yogadocentenopleiding
Onze uitgebreide studiegids is beschikbaar als download op deze website.
Lees verder...India komt naar Utrecht
Yoga Maarssen organiseert met dr Alaknanda uit India workshops in de zomer
Lees verder...Europees Yoga Congres
Internationaal yogacongres van de EYU in Zwitserland.
Lees verder...Indiareis
In februari 2015 organiseert Yoga Maarssen een bijzondere yoga Indiareis
Lees verder...Verslag Samsara Congres 2015
Verslag Samsara Congres 2015.
Lees verder...Congres Zwangerschapsyoga
Verbinding centraal op het Samsara Congres Zwangerschapsyoga
Meer dan honderd yogadocenten reisden op zondagochtend 23 november 2014 in alle vroegte af naar de prachtige locatie het Kontakt der Kontinenten in Soesterberg voor het volledig uitverkochte Samsara Congres Zwangerschapsyoga. De dag stond in het teken van kennis opfrissen en uitbreiden, luisteren en zelf ervaren, netwerken en ervaringen uitwisselen.
Kalmte bewaren in de storm
Danielle Bersma opent het congres dat georganiseerd wordt op de locatie die ooit de kraamkamer van Samsara Yogadocenten Opleiding was. Mooi om te zien dat deze opleiding is uitgegroeid tot een steeds professionelere en blijvend deskundige opleiding met – naast die vierjarige opleiding – nu zo’n twintig bijscholingen.
Michelle ten Berge vertelde aansluitend over de laatste actuele ontwikkelingen in de geboortezorg. Het Nederlandse systeem dat thuisbevalling en samenwerking tussen verloskundigen en gynaecologen mogelijk maakt, ligt stevig onder vuur. De zorg waarin moeder en kind centraal zouden moeten staan wordt overschaduwd door het nieuwe toverwoord “integrale zorg”. Ten Berge beschrijft de ontwikkelingen als een op hol geslagen trein waarvan niemand weet wanneer die tot stilstand komt. Yogadocenten die werken met zwangeren roept zij op om cursisten te leren bij zichzelf, hun eigen wensen en behoeften te blijven en deze in open dialoog en verbinding te delen met de betrokken specialisten.
Daar waar Ten Berge de nadruk legt op de verbinding van moeder en kind met zorg, praat Lilian Kluivers in haar plenaire voordracht over de verbinding van moeder en kind, de meridianen en de vijf elementen. Tijdens haar workshops in het middagprogramma ervaren docenten welke uitwerking de meridiaanoefeningen hebben en hoe ze deze kunnen toepassen in hun eigen lessen.
Opfrissen, leren en zelf ervaren
Welke hormonen zijn actief tijdens de bevalling? Welke werken mee en welke werken tegen? En hoe kan de adem deze belangrijke hormooncocktail beïnvloeden? In de drukbezochte workshop Adem en Hormonen van verloskundige Karianne Brummelkamp en yogadocent Romanie Noordegraaf wordt dit opgefrist, uitgelegd en beoefend.
In de workshop Bewust Ouderschap van yogadocente en gestaltpsychologe Loes van der Mee en coach Gerardus Horlings staat de autonomie van het kind centraal. Met behulp van oefeningen laten zij ervaren hoe vanuit autonomie de verbinding tot stand kan komen en hoe ongelooflijk belangrijk de rol van de vader is vanaf het eerste stadium van de zwangerschap.
David Borman, verloskundige en auteur van Aanpakken voor Aanstaande vaders, zet deze vaderrol in zijn workshop centraal en leert yogadocenten met voorbeelden uit zijn cursus, boek en de documentaire ‘Ik stond erbij’ op welke wijze mannen betrokken kunnen worden in de periode van zwangerschap en bevalling.
En verder…
Naast het inhoudelijke programma was er een bazar waarin deelnemers zich konden laten informeren door diverse auteurs met boeken op het gebied van zwangerschap en bevalling. Er kon geshopt worden voor kleding, sieraden en yoga-artikelen. Tijdens de pauzes en afsluitende borrel was er gelegenheid om met collega’s te praten en ervaringen uit te wisselen. Naast verbinding in het echte leven werden er de hele dag door ook berichten door de organisatie en deelnemers geplaatst op de facebookpagina en twitter van SamsaraCongres.
Moe en voldaan gaan de deelnemers met goodiebag en certificaat weer huiswaarts. Ze hebben genoten van het contact met hun collega’s, ze hebben inspiratie opgedaan, zelf gevoeld, ervaren, tips en kennis opgedaan om te gebruiken in hun eigen praktijk. Velen van hen geven aan nu al zin te hebben in het Samsara congres november 2015 dat in het teken zal staan van ouderen en yoga.
Wil je hiervan op de hoogte gehouden worden? Volg dan Samsara Congres op www.facebook.com/samsaracongres of www.twitter.com/samsaracongres. Of kijk regelmatig op www.samsaracongres.nl voor updates.
Achtergrond
Het Samsara Congres Zwangerschapsyoga is in een initiatief van Samsara Yogadocenten Opleiding. Het is ontstaan vanuit de gedachte dat het belangrijk is dat yogadocenten die werken met zwangeren op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen, kennis kunnen opfrissen, zich kunnen laten inspireren vanuit andere invalshoeken en in contact kunnen komen en blijven met collega’s. Het congres is niet alleen toegankelijk voor oud-studenten van Samsara maar voor alle yogadocenten in Nederland en België en voor andere geïnteresseerden.
Het congres werd mede mogelijk gemaakt door hoofdsponsoren Yogi Tea en YogaStyles (beiden verkrijgbaar via groothandel Uit Den Vreemde uit Haarlem) en in samenwerking met conferentiehotel Kontakt der Kontinenten in Soesterberg.
Bron: Yoga Nieuwsbrief, Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN), Jaargang 36, nummer 2014
Lees verder...Yoga in de klas
Kinderen het verschil leren tussen spanning en ontspanning met yoga, door Danielle Bersma en Loes van der Mee
Lees verder...Mijn energie stroomt!
Een yogales opbouwen met de vijf elementen en de meridianen uit de Chinese energieleer, door Danielle Bersma en Marjo Vredenbregt.
Lees verder...Zwangerschapsyoga Congres 2014
Op zondag 23 november 2014 organiseren wij het Samsara Zwangerschapsyoga Congres. Voor alle zwangerschapsyogadocenten van Nederland.
Lees verder...Yoga voor mensen met klachten of beperkingen
Een goede docent biedt passende oefeningen aan, gebaseerd op mogelijkheden, door Danielle Bersma
Lees verder...Aandacht, inzicht en bevrijding
Oefenen door te laten. Samsara Yoga in de praktijk, door Danielle Bersma en Aad Verboom
Lees verder...Ouderen hebben baat bij yoga
Enkele wetenschappelijke onderzoeken nader beschouwd
Door: Karina Kester, verplegingswetenschapper en yogadocent
Op een leeftijd dat een ander aan zijn pensioen begint te denken, rondde Karina Kester haar opleiding tot yogadocent af aan de Samsara Yoga Opleiding in Bilthoven en begon les te geven aan ouderen vanaf ongeveer 80 jaar. Ze ontdekte dat binnen haar vakgebied, verplegingswetenschappen, al gedegen onderzoeken zijn uitgevoerd naar het effect van yoga op de oudere mens. Hieronder analyseert Kester haar bevindingen en verbindt die met haar eigen ervaringen.
Toen ik yoga begon te doceren aan ouderen, en merkte hoeveel baat deze groep bij yoga had, wilde ik weten of er ook op wetenschappelijk gebied al wat bekend was over de effecten van yoga op zeventig plussers. Vanuit mijn eigen vakgebied heb ik in de meest recente en relevante literatuur van de wetenschappelijke verpleegkundige tijdschriften onderzoeken bestudeerd. Deze hadden betrekking op het gebied van gezondheidswinst door yoga bij ouderen.
Aangenaam verrast was ik toen ik een yogaprogramma voor ouderen vond, genaamd het Silver Yoga Programma, waarbij Silver uiteraard slaat op de grijze haren maar tevens op een aangepast yogaprogramma voor ouderen. Andere onderzoeken waren specifiek gericht op ouderen met een chronische ziekte die baat zouden hebben bij yoga. In onderhavig artikel breng ik een aantal relevante bevindingen uit de onderzoeken aan het licht en laat ik de betekenis ervan zien voor de yogapraktijk.
Het Silver Yoga Programma (SYP)
Het SYP is in 2007 ontwikkeld door een groep verplegingswetenschappers in Taiwan. Dit geschiedde in samenwerking met een groep experts waaronder yogadocenten, maar ook experts in de hulpverlening aan ouderen zoals artsen, fysiotherapeuten en klinisch specialisten.
Hoofdonderzoeker was professor Chen, verbonden aan Fooyin University te Taiwan.
Zij bouwde voort op een groot aantal onderzoeken op het terrein van de gezondheidswinst voor ouderen die yoga beoefenen. In desbetreffende onderzoeken komen positieve effecten naar voren op het gebied van verbeterde longfuncties, verlaging van de bloeddruk, vermindering van hart en vaatziekten, depressie, angst en een verbetering van een algemeen fysiek en geestelijk welbevinden.
Deze resultaten vond zij voornamelijk in de westerse literatuur en zij wilde onderzoeken of dezelfde resultaten ook terug te vinden zouden zijn in Taiwan.
Het SYP is specifiek gericht op oudere deelnemers tussen de 70 en 80 jaar. Het programma is uitvoerig getoetst op veiligheid en uitvoerbaarheid voor de deelnemers en ziet er in beknopte vorm als volgt uit:
- 20 minuten warming-up. Oefeningen van bewegen van voeten, vingers, nek, hoofd en schouders.
- 20 minuten hatha yoga: twee staande oefeningen, 2 in de Kathouding, vooroverbuigingen, en achterwaartse buigingen aangepast aan de fysieke mogelijkheden en beperkingen
- 10 minuten rusthoudingen zoals de foetushouding, de lijkhouding en de in ruglig knieën naar hoofdhouding.
- 10 minuten ontspanning: door middel van geleide meditatie wordt het hele lichaam doorgenomen door gerichte aandacht op de afzonderlijke lichaamsdelen te vestigen.
Toen het programma getest was op uitvoerbaarheid, hebben Chen en haar medewerkers een aantal wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd met dit yogaprogramma bij ouderen.
Onderzocht werden fysieke en geestelijke fitheid, de slaapkwaliteit en klachten van depressieve aard bij ouderen.
Twee groepen die bij aanvang van het onderzoek aan dezelfde kenmerken voldeden werden met elkaar vergeleken: zij die gedurende zes maanden het SYP kregen aangeboden en zij die op een wachtlijst stonden en geen SYP volgden.
Na de interventie van het yogaprogramma werden er in dit onderzoek significante verschillen gevonden tussen de beide groepen. Bij de groep die het SYP had gevolgd waren er duidelijk verbeteringen geconstateerd op het gebied van fysieke fitheid, hart en longfuncties, gewicht en bloeddruk, slaapstoornissen, depressieve klachten en geestelijk welbevinden. Dit in tegenstelling tot de groep op de wachtlijst waar de gemeten indicatoren onveranderd bleken.
Onderzoeken bij ouderen met specifieke chronische aandoeningen
Een andere groep onderzoeken richtte zich op ouderen met chronische aandoeningen, omdat veel senioren last hebben van klachten van chronische aard zoals bepaalde longaandoeningen en diabetes type 2.
Donesky-Cuenco, professor en verpleegkundig onderzoeker aan de universiteit van California, voerde een onderzoek uit specifiek gericht op ouderen met chronische longaandoeningen. Het yogaprogramma werd ontwikkeld door yoga experts en men voegde een aantal ademoefeningen toe waarvan men veronderstelde dat deze van belang konden zijn voor deze doelgroep. Vooral ademoefeningen gericht op een verlengde uitademing die men ook gemakkelijk thuis zou kunnen uitvoeren. Men wilde het accent niet op de techniek sec richten maar de ademoefeningen werden heel bewust geïntegreerd in de yogaoefeningen.
Dit onderzoek wees uit dat een specifieke yoga beoefening gericht op bijvoorbeeld de klachten van deelnemers effect heeft op de te behalen gezondheidswinst.
Door de ademoefeningen gaven de onderzochte deelnemers aan meer grip te hebben op hun benauwdheid en adem.Tevens konden zij zich veel beter ontspannen. Op andere gebieden zag men geen significante verbeteringen.
Skoto-Kondza, onderzoeker aan University College te Londen, voerde een onderzoek uit bij ouderen met suikerziekte type 2 (insuline onafhankelijk).
Deze onderzoeksgroep kwam uit de lagere sociale klasse in de buitenwijken van Londen.
Zij registreerde geen gezondheidsverbeteringen na een yoga interventie. Wat bleek? De groep had moeite om regelmatig aanwezig te zijn en vond de oefeningen niet haalbaar noch uitvoerbaar, hetgeen mede de uitval verklaarde. Slechts vijftig procent kwam regelmatig.
Er was weinig motivatie en ook de yogaleraren vonden hatha yoga niet geschikt voor deze doelgroep. Geconcludeerd werd dat de yoga interventie te kort was (twaalf weken) en uit dit onderzoek bleek tevens dat sociale klasse en opleiding een rol spelen bij de toegankelijkheid van yoga voor ouderen.
Nuancering
Uiteraard heb ik maar een klein aantal onderzoeken uit slechts één discipline bestudeerd. Het was voor mij zeker stimulerend voor het geven van de lessen aan ouderen. Ook bij hen merk ik dat yoga een positief effect heeft op de gezondheidsbeleving. Zeker na een wat langere tijd zie ik verbeteringen in bijvoorbeeld soepelheid, het zich kunnen ontspannen, een adem die dieper is en meer vanuit de buik, bij een deelnemer is het hyperventileren totaal verdwenen en een deelnemer met reuma rapporteert dat zij minder pijn heeft. Opvallend is de gemotiveerdheid van de deelnemers. Verzuimen van de lessen is een zeldzaamheid. Dit zijn uiteraard subjectieve observaties van slechts enkelen. Interessant zou het zijn om in Nederland een onderzoek te starten naar de beleving van ouderen die de yoga beoefenen en de eventuele gezondheidswinst die men daardoor ervaart.
Aandachtspunten voor yogalessen aan ouderen
Uit de literatuur en vanuit mijn eigen ervaring heb ik enkele aandachtspunten en een richtsnoer gevonden bij mijn yogalessen aan ouderen.
Ouderen die in mijn eigen praktijk tevens een of meerdere chronische aandoeningen en/of beperkingen hebben zoals chronische longaandoeningen, reuma, nieuwe knie of heup en hyperventileren.
- Yoga kan voor een aantal oefeningen heel gemakkelijk en comfortabel worden uitgevoerd op een stoel. Dit wordt als veilig ervaren en geeft vertrouwen in het begin van de les. Losmaakoefeningen zoals schouder- en nekspieroefeningen, rek- en strekoefeningen en simpele ademoefeningen zijn zo uitvoerbaar.
- Goed leren opstaan en weer liggen is ook al een oefening waard.
- Bereidheid om tegemoet te komen aan de individuele behoeftes en mogelijkheden van de deelnemers.
- Alleen die poses aanbieden die uitvoerbaar en veilig zijn voor de groep. De Boom (Vrksasana) kan worden aangeboden als een balansoefening waarbij men in een staande houding de rechtervoet op de linker zet. Mijn ervaring is dat dit al moeilijk genoeg kan zijn en sommigen hierbij een muur of stoel nodig hebben.
- Geleide meditatie en rustpauzes aanbieden.
- Zachte vormen van zelfmassage van voeten, handen en gezicht kunnen weldadig werken.
- Veiligheid en vertrouwen zijn belangrijk, evenals rust en stilte. Er mag ruimte zijn voor liefdevolle aandacht. Dit kan door een simpel gebaar bijvoorbeeld door iemand toe te dekken met een dekentje vlak voor de ontspanning.
Literatuur
Kuei-Min Chen, PhD, RN , Wei-Shyuan Tjeng, Yoga instructor, Li-Fen Ting, PhD, Gwo-Feng Huang PhD. Development and evaluation of a yoga exercise programme for older adults. Journal of advanced Nursing, 2007
Kuei-Min Chen, PhD RN, Ming-Hsien Chen, Shan-Mann Hong, Hui-Chen Chao, Huey-Shyan Lin, Chun-Huw Li. Physical fitness of older adults in senior activity centres after 24-week silver yoga. Journal of clinical nursing, 2008
Kuei-Min Chen PhD RN e.a. Sleep quality, depression state and health status of older adults after yoga silver exercises: Cluster randomized trial. International Nursing Studies, 2009
Lana Skoro-Kondza e.a. Community based yoga classes for type 2 diabetes: an exploratory randomised controlled trial. Londen, BMC Health Services Research, 2009
DorAnne Donesky-Cuenco PhD RN e.a. Yoga Therapy decreases dyspnea-related distress and improves functional performance in people with Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD): a pilot study. The journal of alternative and complementary medicine, no. 3, 2009
Zie ook de bijscholing Yoga voor ouderen.
Lees verder...Yoga vermindert valangst bij ouderen
Door ouderen twaalf weken lang twee keer per week yoga te laten beoefenen, vermindert hun angst om te vallen. Bovendien worden ze leniger en minder stijf, zo laat Amerikaans onderzoek zien.
Angst voor valpartijen komt veel voor bij ouderen en brengt bij allerlei anderen problemen met zich mee. Zo raken ze eerder geïsoleerd, omdat ze minder snel de deur uitgaan, met eenzaamheidsproblematiek als gevolg.
Dat ouderen bang zijn om te vallen, is niet helemaal zonder reden. In Nederland worden jaarlijks 89.000 ouderen na een val behandeld op een spoedeisende hulpafdeling van een ziekenhuis. Hiervan overlijden 1800 slachtoffers van een valpartij en worden er 15.000 in het ziekenhuis opgenomen na een gebroken heup.
Aan het onderzoek van de Indiana University deden 14 mannen en vrouwen mee, met een gemiddelde leeftijd van 78 jaar.
In Nederland houdt het kennisnetwerk valpreventie senioren zich met valpreventie van ouderen bezig. Dit is een samenwerkingsverband tussen ZonMw, het VU medisch centrum en Stichting Consument en Veiligheid.
Bron
Bijzijn 2009 | Redacteur: Marion Verstraeten
Lees verder...Yoga is niets voor mij
Yoga toegankelijk maken voor jongeren, door Danielle Bersma en Loes van der Mee
Lees verder...Yoga voor ouderen
Oefeningen met een helend effect, door Danielle Bersma.
Lees verder...Urineverlies na de bevalling
Bewustwording van de bekkenbodem en oefeningen voor de spieren. door Danielle Bersma
Lees verder...Pranayama in de yogales
De uitvoering en uitwerking van de Kapâlabhâti, door Marjo Vredenbregt.
Lees verder...Echt zijn
Yogaboek met oefeningen om te leren voelen en voelend te leren zien.
Lees verder...De kern van yoga
Dit yogaboek leert je Asana’s opbouwen vanuit het dragende middelpunt.
Lees verder...Booghouding
Stevig geworteld in de grond kun je reiken naar het hogere. Door Danielle Bersma
Lees verder...Van vrouw tot vrouw
Yoga-oefeningen en ademtechnieken voor bewustwording van het lichaam, ademhaling en houding.
Lees verder...De kracht van het heiligbeen
Twee series die goed zijn voor je kwetsbare rug.
Lees verder...Stilzitten
Een boek over stilzitten en je innerlijk ontdekken. Leren luisteren en leren onderscheiden.
Lees verder...Adembeweging
Uitgebreide adem- en klankoefeningen. Ter verlichting van klachten en ondersteuning bij instabiliteit.
Lees verder...Yoga anders benaderd
Werken met subtiele verbindingen in het lichaam.
Lees verder...De Zonnegroet
Stap voor stap de Zonnegroet oefenen.
Lees verder...Jnana yoga in de praktijk
Hoe kun je leven in vrijheid en in harmonie met anderen.
Lees verder...Spelen met yoga
Kinderyoga voor alle kinderen van 4-12 jaar.
Lees verder...Zonnegroet, voor kinderen en volwassenen!
De kinder-zonnegroet is een heerlijke serie om de dag mee te beginnen, voor kinderen en volwassenen.
Lees verder...
