Muziek in de yogales

 

 

Overweeg je om muziek in je yogalessen te gebruiken? In dit artikel bespreken we de voor- en nadelen van muziek in een yogales. We vroegen zeven yogadocenten naar het gebruik van muziek in hun lessen om een beeld te krijgen.

 

De nadelen

De docenten zijn erg zorgvuldig met de keuze van de muziek, zien muziek als heel persoonlijk en ervaren allemaal dezelfde nadelen:

• ‘De muziek kan afleidend zijn’, zegt Desi. ‘Het kan de stilte verhullen en zelfs weerstand oproepen’.
• ‘Muziek als achtergrond geluid is vaak storend’, vult Bart aan. ‘Als het te zacht staat komt het niet over en als het harder staat interfereert het teveel met de gesproken instructies’.
• Monique benoemd dat mensen muziek koppelen aan gebeurtenissen, bijvoorbeeld een begrafenis. Muziek kan zo enorm binnenkomen, ook wat betreft ‘zware’ emoties. Mensen in haar les kunnen haar een seintje geven, zodat ze vloeiend over kan gaan naar andere muziek.

Dit directe binnenkomen van muziek onderkennen alle docenten en dat kan als grensoverschrijdend ervaren worden. Dit maakt het zoeken naar de ‘juiste’ muziek zo belangrijk.

 

De muziek

Alle docenten zijn uren bezig met het zoeken naar de geschikte muziek en draaien heel bewust muziek ter ondersteuning en verdieping van de yoga-ervaring:

Desi verzamelt al 12 jaar gepaste muziek en is elke week een dagdeel bezig om de muziek af te stemmen op de les.

Romanie vertelt dat ze luistert naar tekst, ritme, klankkleur, energie en dynamiek. Soms bespeelt ze zelf haar RAV, zoals je op de foto kunt zien. Ook Monique besteedt veel tijd aan de voorbereiding van haar lessen. ‘Niet afleidend en de juiste toonhoogte zoeken’, is wat zij noemt. ‘Iets meer kracht in de muziek bij een stevige houding en later in de les lagere tonen, om daarna in stilte de eindontspanning te doen.’

Lucienne vindt de zoektocht naar geschikte muziek het leukste onderdeel van het gebruiken van muziek. Ook zij is zeer secuur en realiseert zich, net als de andere docenten, dat muziek heel associatief is en draait daarom muziek die zo onbekend mogelijk is en zonder herkenbare teksten. Haar gehoor staat altijd op ‘aan’ en ze is altijd op zoek naar muziek die ze bij haar yogalessen kan gebruiken; een straatmuzikant waar je toevallig voorbij loopt, een muziekstuk in een film, in een pretpark of bij de tandarts in de wachtruimte.

 

De voordelen

De yogadocenten zijn het met elkaar eens: Het zijn de flow-oefeningen die door muziek beter tot hun recht komen. Muziek zet je aan tot moeiteloos bewegen. Ook kan met muziek een sfeer van onder andere rust en ontspanning neergezet worden. In de Yinyoga ervaren cursisten hierdoor dat ze zich beter kunnen ‘geven’ in de oefening. Een derde aspect van muziek is het emotionele. Monique beschrijft het ‘samensmelten’ met de klanken die binnen komen, terwijl je in jezelf/bij jezelf bent. Cursisten ervaren een gevoel van blijdschap en geluk.

Bij de eindontspanning verschillen de docenten in het gebruik van muziek nog het meest van elkaar; de een gebruikt de hele eindontspanning muziek, de ander juist niet om zonder afleiding de stilte er te laten zijn. Bijzonder is een combinatie van die twee. Het inspreken van de eindontspanning, dan de klanken van de muziek om daarna de stilte nog beter voelbaar en aanwezig te laten zijn, is wat Lucienne doet. Zij vertelt verder het volgende:

‘De trillingen, de melodie en de klankkleur van de muziek kunnen een sterke doorwerking hebben, zonder dat daar logisch denken aan te pas komt. Je kunt er niet over discussiëren, je hoeft er niet over na te denken, maar je ervaart wat je ervaart bij muziek. Het is een krachtig middel. Yoga is een ervaringsgerichte methode en door muziek kan die ervaring worden versterkt. De klanken en de melodie nemen de ruimte in het hoofd in, waardoor er geen plek meer is voor onrustige gedachten. Dit kan een prettig hulpmiddel zijn.’ Zij gebruikt met enige regelmaat muziek in haar lessen.

 

‘When words fail, music speaks’ (Shakespeare). Muziek resoneert en kan bij mensen aanraken wat niet meer in woorden te vatten is. Het is een verborgen taal die aanraakt, energie vrij maakt en je uitnodigt om als vanzelf te bewegen’, benadrukt Magda. In haar lessen vormen yoga, dans en muziek een eenheid, waarbij de bewegingen van de dans voortdurend meegaan met het ritme van de muziek, zoals je in het dagelijks leven mee moet in het ritme van het leven.

Bart vindt de muziek tijdens dynamische oefeningen erg functioneel: ‘Het brengt meer energie in de oefeningen en het ritme van de muziek ondersteunt de flow.’

Voor Femke is het met name het meditatieve aspect van mantra’s zingen en luisteren van belang en dat integreert ze in haar yogalessen.

Desi werkt vanuit de thema’s van de elementen: ‘Het hout-element leent zich uitstekend voor een vitaliserende harp. Ik gebruik in de vuurles graag gepassioneerde gitaren. De slow-drum werkt aardend. De violen, Japanse fluit en/of cello helpen los te laten in een metaalles en de vloeiende pianotoetsen nodigen uit tot overgave in een waterles’.

Monique gebruikt instrumentale muziek als binnenkomer: ‘In mijn eerste opleiding heb ik geleerd dat het ‘not done’ was muziek te gebruiken. Mijn eerste kennismaking met yoga was bij iemand die dezelfde opleiding had gedaan en tot mijn verbazing had zij een heeeeel zacht repeterend muziekje op de achtergrond. Ik vond het heerlijk om niet al die knorrende magen en rommelende darmen van anderen horen. Toen ik zelf les gaf, stond ik in het begin stijf van de spanning en merkte ik dat zo’n heel zacht muziekje voor mij de ergste spanning er af haalde. En ook in mijn lessen werden alle bijgeluiden verdoezeld. Het verzacht en ik gebruik hetzelfde muziekje nog steeds aan het begin van de les. Ik verbeeld me dat het inmiddels een soort van Pavlov effect heeft; mensen komen al in een ontspannen modus als ze de muziek horen.’

 

Muziek suggesties

Jai Ma, Radhe van Wah, Manose, Sacred Earth, Chinmaya Dunster, Deva Premal, Krishna Das, Simrit, Snatam Kaur, Satie, Veronique Dumont, Deuter, Goldmund, Jami Sieber en René Aubry, Stef Bos, Circe du Soleil, Noa, Karunesh, Arvo Pärt, Music from the world of Osho, Oasis, Einaudi, Yiruma, Vincent Boot

 

 

Docenten

Romanie Graumans, directeur Samsara Yogadocenten Opleiding en yogadocent bij Yoia Schiedam

Femke Kroonen, coördinator Samsara Bijscholingen en yogadocent in Breda

Desi Angevaare, yogadocent in Utrecht en geeft de bijscholing Qi-flow-Yoga, Schiedam

Bart van Haaff, yogadocent bij Yoia, Schiedam

Magda Samson, choreograaf en yogadocent, geeft de Opleiding Yoga en Dans, Bilthoven

Monique Radstaak, Yogadocent Groningen

Lucienne van Geene, Yogadocent Nijmegen en omgeving