Rita Beintema ‘Yoga en geboorte’

In dit artikel schrijft Rita Beintema over de voorbereiding die nodig is voor een ontspannen bevalling voor de aanstaande ouders en een goede geboorte van het kind.

 

 

Yoga en geboorte

Wanneer twee mensen besluiten dat zij samen een kind willen, wordt in dat besluit al de band met het kind gelegd. Dan wordt meestal zorgvuldig de richting van de zwangerschapsbegeleiding gekozen. Voor beiden is een goede voorbereiding een groeiproces voor het aanstaande ouderschap. Een groeiproces, dat door samen de lessen te volgen, tevens de relatie verdiept.

 

De Samsara zwangerschapsyoga geeft alle aandacht aan de lichamelijke en geestelijke kant van de zwangerschap. Aan de ontspanning, de ademhaling en het opvangen van weeën, de perstechniek en de periode na de baring. Ook worden oefeningen geleerd om een eventuele bekkeninstabiliteit te voorkomen.

 

De partner wordt geleerd hoe deze de aanstaande moeder het beste kan ondersteunen. Dit laatste is vooral erg belangrijk voor de aanstaande moeder. Tijdens de ontsluiting en de overgangsfase naar de uitdrijving kan er een periode zijn die extra aandacht vraagt van de partner en de begeleiding. Het vervolg van dit artikel zal dit duidelijk maken.

 

Van ontspanning naar de activiteit van het uitdrijven

Als ik “Van Dale” opensla bij het woord “ontspannen”, lees ik het volgende: wat gespannen is laten terugveren; weer slap maken; door afleiding tot rust doen komen.
Maar weet je nu ook wat ontspanning is of wat ontspannen zijn inhoudt?
Er kunnen zich tijdens een ontsluitingsfase allerlei problemen voordoen die met een goede voorbereiding tot een minimum beperkt kunnen worden. Dat hier de medewerking van de verloskundige, arts of specialist niet gemist kan worden zal wel duidelijk zijn. Streef daarom altijd naar een goede samenwerking.
We hebben de volgende voorbeelden:

 

1. De gespannen aanstaande moeder
2. De ontspannen aanstaande moeder
3. De ontspanning gaat over in onderspanning

 

Eerst even iets over spierspanningen. Als het lichaam een juiste lichamelijke spanning heeft en men geestelijke alert is, wil dat zeggen: een juiste druk of kracht om te handelen of tot actie over te gaan.
Overspanning van de spieren wil zeggen: te veel lichamelijke spanning en geestelijke druk. Ontspanning is lichamelijke en geestelijke kracht in rust die gemobiliseerd kan worden. Onderspanning is het ontbreken van lichamelijke en geestelijke kracht; het coördineren van de spieren komt niet op tijd of niet op gang.
Ik denk dat ieder die bevallingen leidt, de drie voorbeelden regelmatig tegenkomt. Welke voorbereiding de aanstaande moeder ook heeft gedaan, zij heeft leren ontspannen. Maar niet altijd is de aanstaande moeder geestelijk in staat zich aan de ontspanning over te geven. Spanning in het gezicht met het accent op ogen, mond en kaken, dient tijdens de bevalling zoveel mogelijk voorkomen te worden. Vooral de gespannen kaken en een dichtgeknepen mond maken de bevalling onnodig langer.

 

Ook thuis kunnen de aanstaande ouders dit goed oefenen.
Voor de vrouw, die zich tijdens de ontsluiting niet of nauwelijks kan ontspannen, zal de bevalling een zware tegenvaller zijn. De teleurstelling kan leiden tot onredelijkheid of tot kwaad zijn op de aanstaande vader. Als dit te lang duurt, is dat niet in het belang van moeder en kind. Laat de partner haar tot rust brengen met dat wat hij op les heeft geleerd. Is dit niet voldoende, dan weet de begeleider/ster hoe dit te doen.

 

De ontspannen aanstaande moeder

Bij ontspannen aanstaande moeders komt soms een ander probleem kijken. Hier ligt een punt waar een beoordelingsfout kan worden gemaakt. Hoe komt dat nu? We weten dat een aanstaande moeder heeft leren ademen en ontspannen en goed de weeën heeft leren opvangen. Ze kan zonder verzet de weeën voor de laatste centimeters van ontsluiting laten komen en gaan. Zeker de laatste twee centimeters van de ontsluiting moet zij alle zeilen bijzetten om ontspannen te blijven. Zij zal dan meestal haar ogen gesloten houden en nauwelijks contact zoeken met haar omgeving. Ze is passief om de baby zo ontspannen mogelijk geboren te laten worden. Als ze af en toe haar ogen open doet ziet men alertheid. Die blik vertelt iets over de ontspanning en vooral over de psychische ontspanning. Zolang die blik open en alert blijft is de ontspanning goed.

 

Bij volledige ontsluiting heeft deze aanstaande moeder even tijd nodig om van de passieve ontsluitingsfase over te gaan naar de actieve uitdrijvingsfase. Zij heeft zich zo geconcentreerd op de ontspanning, dat als zij te horen krijgt: “U mag nu gaan persen”, en de persweeën nog niet optimaal zijn, zij dan niet weet wat zij moet gaan doen of hoe het te doen. Het woord persen heeft geen betekenis voor haar. Hierbij kan de echtgenoot – indien hij dat geleerd heeft – een grote steun zijn. Deze overgangsfase moet wel even geleid worden. Echte ontspanning wil zeggen: kracht in rust. En nu moet die kracht gemobiliseerd worden voor de uitdrijving. Meestal is het voldoende om oogcontact te maken en haar langzaam te vertellen wat zij moet gaan doen. Laat haar even actief ademhalen of proefpersen totdat zij genoeg zelfvertrouwen heeft. De natuur zal dan verder haar werk doen.

 

Zowel in het voorgaande als in het volgende kan een beoordelingsfout worden gemaakt en wel wanneer de aanstaande moeder volledige ontsluiting heeft en er – ondanks de voorbereiding – toch iets dreigt mis te gaan. Dit als de aanstaande moeder te weinig reageert op dat wat tegen haar wordt gezegd. Daardoor kan de begeleider/ster wel eens in een dwangpositie komen. Immers, niet iedereen die een bevalling leidt heeft evenveel ervaring. Eén ding moet voor beide partijen duidelijk zijn: als voor de baby de tijd gaat dringen moet de begeleiding ingrijpen. Is er geen tijdnood, besteed dan meer tijd aan het begeleiden van de overgangsfase.

 

De onderspanning

Als voorbeeld de passieve aanstaande moeder. Er kunnen zich omstandigheden voordoen dat men door medische handelingen in bed moet blijven. Maar het kan ook de wens van de vrouw zelf zijn om tijdens de ontsluiting liever in bed te blijven liggen. Dit laatste om zonder noodzaak zo passief te blijven is niet aan te raden. Door te weinig beweging en de ontspanning kan na verloop van tijd de ontspanning overgaan in onderspanning. Zowel lichamelijk als geestelijk. Uiterlijk lijkt dit op ontspanning, maar de mogelijkheid om het lichaam binnen een redelijke tijd actief te laten reageren ontbreekt. Er is geen kracht in rust die tot actie kan overgaan, maar onderspanning, dat wil zeggen dat er veel meer tijd nodig is om haar te laten reageren. De blik in haar ogen is niet alert maar onzeker en vaag. Soms wordt onderspanning niet herkend en besluit men, omdat de aanstaande moeder niet meewerkt, te vlug tot een kunstverlossing.
In een situatie van dreigende onderspanning kan het nodig zijn de aanstaande moeder alerter te maken of uit bed te laten komen. Eerst, zittend op de rand van het bed, de benen laten bewegen en dan, gesteund door twee personen, moet zij proberen wat te lopen. Dit is natuurlijk ter beoordeling van de begeleiding.
Er is in deze situatie maar één vijand in de kraamkamer en dat is haast, haast omdat de toestand van de baby verslechtert of haast van de begeleiding. Aan het eerste kan niemand wat doen. Aan het tweede wel. Laat de begeleiding met haast zich wel realiseren wat daar de consequentie van kan zijn: een zeer belangrijke levenservaring van drie mensen, de ouders en de baby positief of negatief maken.

 

Het zal wel duidelijk zijn dat een goede voorbereiding op de bevalling heel belangrijk is voor moeder en kind en dat bij de voorbereiding het accent niet alleen op de bevalling moet liggen, maar op de hele zwangerschap. Ook het geestelijke groeiproces van “vader en moeder worden” enerzijds en het afsluiten van de jeugdfase anderzijds zijn belangrijk.
Zou het accent alleen op de bevalling komen te liggen en vooral op de uitdrijving, dan wordt het een examen doen waarvoor je kunt slagen of zakken; dit geeft dan een extra spanning. Het moeten slagen, het beantwoorden aan verwachtingen van jezelf en anderen is een extra spanning die alles op kan houden, zowel de ontsluiting alsook de uitdrijving.

 

Een vrouw die alert ontspannen is, zal steeds goed naar haar lichaam luisteren en daaraan beantwoorden. Zelfs als zij opgenomen moet worden in een ziekenhuis, zal zij goed blijven meewerken. Dan kan zelfs een zware bevalling toch een goede en positieve ervaring zijn. Dit laatste is voor de jonge moeder erg belangrijk voor haar zelfvertrouwen en haar eigenwaarde.

 

Lees ook meer informatie over de Samsara zwangerschapsyoga specialisatie.